Ngũ bội tử được biết đến là một trong những dược liệu rất đặc biệt, vị chát thường được sử dụng để điều trị một số bệnh về đường tiêu hóa, chảy máu cam, sát trùng vết thương ngoài da,…
- Dược học cổ truyền: Công dụng chữa bệnh của cây tía tô
- Bác sĩ Y học cổ truyền chia sẻ những tác dụng của Kim ngân hoa
Nội dung bài viết
Tác dụng dược lý của vị thuốc ngũ bội tử
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại ngũ bội tử có tác dụng:
Tác dụng kháng khuẩn: Nước sắc từ dược liệu có tác dụng tiêu diệt và ức chế một số loại vi khuẩn như kiết lỵ, bạch hầu, tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh, liên cầu khuẩn, phó thương hàn, phế cầu khuẩn, virus cúm, trực khuẩn thương hàn và chủng virus PR8.
Tác dụng làm liền vết loét: Tanin trong dược liệu kết tủa với albumin giúp thu liễm (se vết loét).
Độc tính: Tiêm thuốc ở liều cao dưới da có thể gây khó thở, tinh thần kích động, hoại tử tại chỗ và tử vong trong 24 giờ (thực nghiệm trên súc vật).
Theo Đông y ngũ bội tử có tác dụng:
Công năng: Liễm hãn, cố tinh, sáp tràng, liễm phế, chỉ huyết, giáng hỏa.
Chủ trị: Hoạt tinh, di tinh, lòi dom, phế hư, đạo hãn, tự hãn, băng lậu hạ huyết.
Một số bài thuốc chữa bệnh từ ngũ bội tử
Theo Bác sĩ, Giảng viên Trung cấp Y học cổ truyền cho biết những bài thuốc điều trị bệnh từ dược liệu Ngũ bội tử như sau:
Bài thuốc điều trị xuất huyết đường tiêu hóa trên: Chuẩn bị: Ngũ bội tử 6g. Thực hiện: Đem sắc với nước, còn lại 100ml, chia thành 3 lần dùng trong ngày. Với bệnh nhân không nôn, nên ăn thức ăn lỏng và truyền máu. Còn trường hợp nôn ra máu nên nhịn ăn.
Bài thuốc trị sẹo do bỏng: Chuẩn bị: Giấm đen 250ml, ngũ bội tử 8 – 100g, mật ong 18g và ngô công 1 con tán bột. Thực hiện: Đem trộn đều thành cao, sao đó phết vào miếng vải đen và dán lên vùng sẹo bỏng. Cứ 3 – 5 ngày thay 1 lần cho đến khi sẹo liền lại.
Bài thuốc trị bệnh trĩ: Chuẩn bị: 500g ngũ bội tử (tán vụn) và cồn 52.5% 1000ml. Thực hiện: Đem dược liệu ngâm với cồn, bảo quản trong lọ kín và ngâm trong vòng 30 – 60 ngày. Sau đó lọc lấy nước, nấu sôi để vô trùng. Khi dùng, nên vệ sinh vùng hậu môn và chích trực tiếp vào búi trĩ. Chú ý: Thực hiện theo hướng dẫn của thầy thuốc.
Bài thuốc trị đau bụng và đại tiện ra phân lỏng: Chuẩn bị: Ngũ bội tử tán bột, một lượng vừa đủ. Thực hiện: Làm thành viên bằng hạt đậu xanh. Mỗi ngày dùng khoảng 15 – 20 viên uống với nước bạc hà sắc.
Bài thuốc chữa chứng trẻ nhỏ bị trớ: Chuẩn bị: Chích cam thảo 20g, ngũ bội tử (nửa sống nửa nướng chín) 3g. Thực hiện: Đem các vị tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 2g thuốc bột uống với nước cháo hoặc nước cơm.
Bài thuốc trị di tinh: Chuẩn bị: Nước muối sinh lý và bột mịn ngũ bội tử. Thực hiện: Trộn đều làm thành hồ, sao đó phết vào cao dán 3×4 và đem dán vào huyệt Tứ mãn (huyệt vị nằm ở dưới rốn 2 thốn và đo ngang trái – phải 0.5 thốn). Cứ 3 ngày thay miếng dán 1 lần.
Bài thuốc trị tưa miệng: Chuẩn bị: Băng phiến 3g và bột ngũ bội tử 20g. Thực hiện: Tán thành bột mịn, sau đó thổi vào lưỡi. Thực hiện ngày 2 lần cho đến khi khỏi.
Bài thuốc trị mồ hôi đêm: Chuẩn bị: Bột ngũ bội tử. Thực hiện: Làm thành hồ rồi đắp lên vùng rốn trước khi đi ngủ.
Bài thuốc chữa xuất tinh sớm: Chuẩn bị: Hạt tiêu và ngũ bội tử mỗi vị 20g, khổ sâm và địa phu tử mỗi vị 30g. Thực hiện: Sắc uống hằng ngày.
Bài thuốc trị bệnh lòi dom và sa tử cung: Chuẩn bị: Một ít ngũ bội tử. Thực hiện: Sắc lấy nước rửa.
Bài thuốc trị chứng lòi dom ở trẻ em: Chuẩn bị: Địa du và ngũ bội tử bằng lượng nhau. Thực hiện: Tán nhỏ, sau đó dùng 1 ít bột uống với nước cơm.
Cần lưu ý những gì khi sử dụng vị thuốc ngũ bội tử
Ngũ vị tử khác ngũ bội tử nên cần phân biệt khi dùng. Ngũ vị tử thường được dùng để an thần và trị ho, trong khi ngũ bội tử dùng dể chữa tiêu chảy, lòi dom, làm liền vết loét và cầm tiêu chảy.
Tả lỵ do thấp nhiệt, thực tà, ngoại cảm không nên sử dụng.
Theo y sĩ Y học cổ truyền Sài Gòn ngũ bội tử là vị thuốc quý nhưng dùng liều lớn hoặc sử dụng trong điều trị dài hạn có thể gây ra tác dụng không mong muốn. Vì vậy trước khi áp dụng bài thuốc, bạn nên tham vấn y khoa để biết chính xác liều lượng, tần suất và thời gian sử dụng.
