Nội dung bài viết
Sinh địa là dược liệu có nguồn gốc ở vùng ôn đới ẩm của Trung Quốc, tác dụng hỗ trợ điều trị chảy máu cam, sốt xuất huyết, kinh nguyệt không đều…
Sinh địa còn được biết đến với tên gọi là địa hoàng
Tổng quan dược liệu Sinh địa
Sinh địa là loại cây thân thảo sống lâu năm, chiều cao vào khoảng 10-30cm khi trưởng thành. Thân rễ phình lên thành củ, ban đầu mọc thẳng nhưng về sau mọc ngang có đường kính từ 0,4-3cm. Phần rễ củ chính là bộ phận của cây được sử dụng để làm vị thuốc.
Lá cây mọc vòng xung quanh gốc, hiếm khi mọc ở thân. Phiến lá có hình trứng ngược, dài khoảng 3-15cm, rộng khoảng 1,5-6cm. Phần đầu lá hơi tròn, càng về phía cuống sẽ hẹp lại. Mép lá có răng cưa không đều, phần phiến lá có nhiều gân nổi ở phía mặt dưới.
Hoa có màu tím đỏ, mọc thành từng chùm ở đầu cành. Mỗi hoa có 3 nhị với 2 nhị lớn. Hoa sinh địa thường nở vào mùa hạ. Ở nước ta, cây thích nghi với tiết trời nóng ẩm ở các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ.
Theo ghi nhận của đa phần các tài liệu y học cổ, sinh địa là dược liệu có vị ngọt đắng và tính hàn. Vị thuốc này có công dụng: thanh nhiệt, làm mát máu, tăng sinh dịch cơ thể, bổ âm. Dùng trị các bệnh thiếu máu, người yếu mệt, chảy máu cam, kinh nguyệt không đều, ho ra máu, động thai,…
Một số bài thuốc dân gian từ sinh địa
Bài thuốc lục vị địa hoàng hoàn
Đây là bài thuốc được dùng rất phổ biến, giúp hỗ trợ điều trị rất nhiều chứng bệnh. Có thể kể đến như đau đầu chóng mặt, miệng lưỡi lở loét, cổ khô đau, mộng tinh, di tinh, đau lưng mỏi gối, trẻ em gầy yếu, kinh nguyệt không đều ở phụ nữu,…
Nguyên liệu
Sinh địa: 320g
Hoài sơn: 160g
Sơn thù du: 160g
Mẫu đơn bì: 120g
Trạch tả: 120g
Bạch phục linh: 120g
Cách dùng: Sinh địa đem giã cho mềm nhũn. Các vị thuốc còn lại sấy khô rồi tán nhỏ. Sau đó, đem trộn đều tất cả lại với nhau rồi thêm mật ong để làm thành viên cỡ bằng hạt ngô. Ngày uống khoảng 20 đến 30 viên (tương đương 8-12g). Chia làm 2 lần uống vào trước bữa ăn cơm 15 phút.
Sinh địa là vị thuốc có khá nhiều công dụng
Trị ho khan, bệnh lao
Theo lời khuyên của Y sĩ YHCT, có thể dùng bài thuốc sau:
Nguyên liệu
Sinh địa: 2400g
Bạch phục linh: 480g
Nhân sâm: 240g
Mật ong trắng: 1200g
Cách dùng: Giã nát sinh địa rồi vắt lấy nước và thêm mật ong vào nấu sôi lên. Tiếp đến, thêm bạch phục linh cùng nhân sân đã tán nhỏ vào. Sau đó, cho tất cả vào lọ đậy kín rồi đun cách thủy trong vòng 3 ngày 3 đêm. Lấy ra để nguội. Mỗi lần chỉ dùng từ 1 đến 2 thìa, ngày dùng 2 đến 3 lần.
Trị gầy yếu, hỗ trợ trị tiểu đường
Nguyên liệu
Sinh địa: 800g
Hoàng liên: 600g
Cách dùng: Sinh địa đem giã rồi vắt lấy nước. Tiếp đến, tẩm với hoàng liên rồi đem hoàng liên đi phơi khô. Sau đó, tiếp tục tẩm rồi phơi cho đến khi hết nước sinh địa. Tiến hành tán nhỏ hoàng liên rồi cho thêm mật vào hoàn thành viên bằng hạt ngô. Ngày dùng 2 đến 3 lần, mỗi lần lấy uống 20 viên.
Bài thuốc bổ cho phụ nữ sau sinh
Nguyên liệu
Sinh địa: 16g
Ích mẫu: 16g
Hà thủ ô đỏ: 20g
Sâm nam: 12g
Cách dùng: Các vị thuốc cho vào ấm sắc cùng 1 thăng nước cho đến khi còn phân nữa. Ngày dùng 1 thang, uống ngay khi thuốc còn ấm.
Trị bệnh đái tháo đường
Nguyên liệu
Sinh địa: 40g
Hoàng kỳ: 20g
Sơn dược: 40g
Sơn thù: 20g
Tụy heo: 12g
Cách dùng: Các vị thuốc đem sắc lấy nước uống trong ngày. Ngày dùng 1 thang.
Bổ huyết, điều kinh
Nguyên liệu
Sinh địa: 16g
Đương quy: 10g
Bạch thược: 10g
Xuyên khung: 5g
Cách dùng: Đem các vị thuốc cho vào ấm sắc lấy nước uống. Dùng với liều lượng 1 thang/ngày.
Trị sốt âm ỉ, ho gà, ho khan, đau nhức tay chân
Nguyên liệu
Sinh địa: 30g
Thục địa: 30g
Cách dùng: Các vị thuốc đem sắc với nước rồi lọc bỏ phần bã đi. Tiếp đó, cho khoảng 60ml mật ong vào khuấy đều rồi tiếp tục sắc cho đến khi đặc lại thành siro. Ngày dùng 2 lần, mỗi lần uống 1 đến 2 thìa.
Một số lưu ý khi sử dụng sinh địa
Tuyệt đối không dùng chung với lai phục tử bởi có thể phản tác dụng hay làm tăng nguy cơ phát sinh tác dụng phụ.
Khi có triệu chứng dj ứng hoặc quá mẫn thì cần ngưng thuốc ngay lập tức.
Không dùng sinh địa cho những người tỳ hư, đi ngoài lỏng, kém ăn, bụng đầy chướng.
Trên đây là một số thông tin tổng quan cũng như các bài thuốc dân gian từ sinh địa. Tuy nhiên, bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, nên hỏi ý kiến bác sĩ, dược sĩ trước khi dùng. Tuyệt đối không tự ý sử dụng trong bất cứ trường hợp nào.
Nguồn: duochoccotruyen.edu.vn
