Thiếu máu là một tình trạng sức khỏe phổ biến, đặc trưng bởi sự suy giảm số lượng các tế bào máu, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, ở nhiều mức độ khác nhau. Khi cơ thể không được cung cấp đủ sắt thông qua chế độ ăn uống hàng ngày, tình trạng thiếu sắt kéo dài có thể dẫn đến thiếu máu toàn diện, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống.
1. Biểu hiện của tình trạng thiếu máu
Nguyên nhân gây thiếu máu rất đa dạng, trong đó sự thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là sắt, đóng vai trò quan trọng. Thiếu máu, đặc biệt là thiếu sắt, có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng khác nhau. Ở người lớn, tình trạng này thường gây ra mệt mỏi và làm suy giảm khả năng làm việc. Đáng chú ý, ở lứa tuổi thiếu niên, thiếu sắt còn có thể tác động tiêu cực đến trí nhớ và các chức năng tâm thần khác.
Theo bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa, Các biểu hiện thường gặp ở người bị thiếu máu bao gồm:
– Mất ngủ
– Mệt mỏi kéo dài
– Giảm khả năng tập trung
– Dễ bị kích thích
Đối với học sinh, tình trạng thiếu máu có thể dẫn đến kết quả học tập thấp hơn so với các bạn cùng trang lứa không bị thiếu máu. Tuy nhiên, tin vui là tình trạng này có thể được cải thiện đáng kể sau khi được bổ sung sắt đầy đủ.
Trong trường hợp thiếu máu trở nên nặng và kéo dài, sự thiếu hụt oxy trong máu có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho tim, não và các cơ quan quan trọng khác của cơ thể. Thiếu máu cũng ảnh hưởng đáng kể đến các hoạt động đòi hỏi tiêu hao nhiều năng lượng.
Ngoài ra, một số dấu hiệu khác dễ nhận thấy ở người thiếu máu, thiếu sắt bao gồm tóc khô, móng tay giòn và dễ gãy. Để có chẩn đoán chính xác về tình trạng thiếu máu, việc thực hiện xét nghiệm máu là cần thiết, từ đó có phương pháp điều trị kịp thời theo hướng dẫn của bác sĩ.
Bên cạnh việc điều trị theo phác đồ y tế, người bệnh có thể hỗ trợ quá trình phục hồi bằng cách uống thêm thuốc bổ sung sắt hàng ngày và xây dựng một chế độ ăn uống giàu sắt. Các thực phẩm nên được ưu tiên bao gồm gan, cá, trứng, sữa, thịt bò, các loại đậu, hạt và rau có màu xanh đậm.
2. Góc nhìn Đông y về điều trị thiếu máu
Theo các chuyên gia Y học cổ truyền, thiếu máu được nhìn nhận dưới góc độ sự suy giảm các tế bào máu ở các mức độ khác nhau. Khi đối diện với hội chứng này, bước đầu tiên và quan trọng nhất là xác định nguyên nhân gốc rễ gây ra bệnh, từ đó đưa ra các biện pháp can thiệp cơ bản và triệt để.
Theo Đông y, các nguyên nhân có thể dẫn đến thiếu máu bao gồm:
– Khí trệ huyết ứ: Sự lưu thông khí huyết bị tắc nghẽn.
– Khí huyết lưỡng hư: Sự suy yếu đồng thời của cả khí và huyết.
– Can thận âm hư: Sự suy yếu phần âm của tạng can và thận.
– Tỳ thận dương hư: Sự suy yếu phần dương của tạng tỳ và thận.
– Thận âm dương lưỡng hư: Sự suy yếu cả phần âm và dương của tạng thận.
Về phương pháp điều trị, Đông y không chỉ tập trung vào việc sử dụng thuốc mà còn đặc biệt chú trọng đến sự phối hợp giữa dược phẩm và thực phẩm. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả điều trị và mang lại sự phục hồi nhanh chóng cho người bệnh một cách toàn diện.
3. Các bài thuốc Đông y hỗ trợ cải thiện thiếu máu
Dưới đây là một số món ăn bài thuốc theo Đông y có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng thiếu máu, tùy thuộc vào thể trạng và nguyên nhân gây bệnh:
– Dành cho người thiếu máu thể khí huyết lưỡng hư với các triệu chứng như hoa mắt chóng mặt, nói nhỏ, khó thở, hồi hộp, chảy máu cam, da niêm mạc nhợt nhạt. Sử dụng sinh hoàng kỳ, đương quy, đẳng sâm, thịt gà, gừng tươi, đại táo để hầm và ăn.
– Dành cho người thiếu máu thể huyết hư với biểu hiện mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, da môi nhợt nhạt, kinh nguyệt ít. Cháo gan lợn nấu với vỏ lụa hạt lạc và gạo nếp là một lựa chọn tốt.
– Dành cho người thiếu máu thể tỳ thận dương hư với các triệu chứng sợ lạnh, tay chân lạnh, đau lưng mỏi gối. Món gà ninh nhung hươu và gừng tươi có thể mang lại lợi ích.
– Dành cho người thiếu máu thể can thận hư với các triệu chứng hoa mắt chóng mặt, ù tai, mất ngủ, đau lưng mỏi gối. Món trứng gà luộc với hà thủ ô và đường đỏ được khuyến nghị. Tuy nhiên, cần lưu ý với người có rối loạn lipid máu.
– Dành cho người thiếu máu thể khí trệ huyết ứ với biểu hiện da xám nhợt, dễ xuất huyết dưới da, kinh nguyệt không đều. Gà hấp tam thất và gừng là một lựa chọn phù hợp.
Bác sĩ chuyên khoa tại Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn lưu ý việc áp dụng các bài thuốc và món ăn này cần được thực hiện sau khi đã xác định rõ thể bệnh theo chẩn đoán của thầy thuốc Đông y để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
